Shoppen via de Temu app? Denk daar twee keer over na..

Er is een grote kans dat je nog nooit van Temu had gehoord totdat ze herhaaldelijk in het nieuws kwamen vanwege een privacyschandaal. De aantijgingen? De app zou je telefoon kunnen ontgrendelen en je microfoon aan kunnen zetten.

Toch is Temu in veel landen, waaronder Nederland, bezig met een grote opmars. Met slimme marketing en koopjes weten ze veel consumenten aan zich te binden. Wat betekenen de privacy aantijgingen concreet voor gebruikers? 

In dit artikel zetten we alle informatie op een rij. Wat is de achtergrond van het bedrijf? Welke specifieke gegevens verzamelt Temu? Hoe transparant zijn zij daarover? Wat zijn de risico’s als je de app gebruikt? En hoe beoordelen experts de veiligheid van de app? 

Ben je zuinig op je privacy? Dan kun je maar beter even verder lezen… 

Twijfelachtige handelspraktijken 

De webwinkel Temu werd gelanceerd in juni 2022 in de Verenigde Staten en breidde in een hoog tempo uit naar Europa en Azië. Inmiddels verkopen ze in 53 landen, en voert de app nagenoeg overal de downloadranglijsten aan.

De bedrijfsnaam mag dan nieuw zijn, het bedrijf is dat zeker niet. Het is een dochteronderneming van PDD Holdings, bekend van Pinduoduo, de op twee na grootste e-commerce website in China, na Alibaba en JD.com.

Temu heeft zijn snelle opmars mede te danken aan het grote marketingbudget. The Wall Street Journal stelde dat het platform vorig jaar bijna 2 miljard dollar aan reclame op Meta had gespendeerd. Dat is meer dan elke andere adverteerder. 

Ook kocht de webwinkel een advertentie op de Superbowl – een prestigieuze en vooral dure onderneming. In 2023 was hier hun 29-seconde durende spotje te zien, waarin ze duidelijk hun slogan aanhalen: “Shop Like a Billionaire”. 

Daarnaast kan je ze voorbij zien komen op apps zoals TikTok. Ze geven micro-influencers – mensen met een paar duizend volgers, gratis winkeltegoed. In ruil daarvoor moeten zij een filmpje maken van de ontvangen producten en die op video uitpakken. Temu mag deze gebruiken voor advertenties. Een filmpje van een echt persoon werkt immers beter dan een reclamefilmpje. 

Als je op hun website kijkt, zie je dat veel producten ontzettend goedkoop zijn. Hoe komen ze aan die lage prijzen? Verschillende fabrikanten bieden dezelfde producten aan en wie de beste prijs biedt, krijgt de orders. Daardoor worden leveranciers gedwongen om steeds lagere prijzen te bieden. 

Uiteraard gaan lage prijzen ten koste van kwaliteit en veiligheid. Het platform is al eerder in het nieuws geweest omdat ze het niet altijd even nauw nemen met de Europese regelgeving.

Toy Industries of Europe (TIE), een brancheorganisatie van de speelgoedindustrie, testte negentien speelgoedartikelen waarvan er achttien niet aan de veiligheidsvoorschriften bleken te voldoen. Zo had een rammelaar scherpe randen en leverden gele badeendjes verstikkingsgevaar op. Temu zegt dat deze producten inmiddels uit de handel zijn gehaald. 

Overmatige toegangsrechten 

De reden waarom Temu in maart 2024 opnieuw in het nieuws kwam, was vanwege een onderzoek door Vincent Nys voor het Vlaamse programma ‘Het digitale dilemma’. In dit onderzoek keek Nys naar de broncode van de Temu app, in navolging van onderzoek gedaan door Grizzly Research in september 2023. In beide gevallen keken ze naar de Android-versie. 

Via deze broncode bevestigden de twee onderzoeksgroepen onafhankelijk van elkaar dat de Temu app vraagt om extreem uitgebreide toegangsrechten tot persoonlijke gegevens en apparaatfuncties. Zo heeft Temu toegang tot de camera, contacten, het wifi-netwerk en het vermogen om de telefoon te ontgrendelen en audio op te nemen. 

In een reactie zei Temu dat dit niet waar is, maar de broncode van de app liegt er uiteraard niet om. Daar moet wel aan toegevoegd worden dat de onderzoekers naar een oudere versie van de app keken en dat er inmiddels updates zijn doorgevoerd. 

Gamificatie & dark patterns 

Het verontrustende aan dit onderzoek is niet alleen dat de app toegang ‘eist’ tot zoveel persoonlijke informatie, maar ook de mate waarin de app extra informatie uit gebruikers schudt. 

Het bedrijf maakt namelijk gebruik van zware gamificatie en dark patterns. Een dark pattern is een design waarmee je consumenten manipuleert zodat ze meer of sneller kopen, of meer persoonlijke informatie delen dan ze eigenlijk gedaan zouden hebben. Het helpt bedrijven om extra snel te groeien, maar wordt gezien als zeer onethisch in de wereld van productontwikkeling en marketing.  

Een voorbeeld van die gamificatie zijn spelletjes om kortingsbonnen en gratis producten te winnen. In Farmland verbouwen spelers bijvoorbeeld graan op een digitale boerderij. Dat graan moet water gegeven worden om te kunnen groeien, maar de beschikbare hoeveelheid water is eindig. 

Water kan verkregen worden door schatkistjes te openen en kleine opdrachten uit te voeren, zoals een minuut door een pagina met producten te scrollen. Het kopen van producten via Temu levert nog meer water op. Als je niet eindeloos op water wil wachten kan je vrienden uitnodigen voor de app. Ook het dagelijks openen van de app levert je extra punten op. 

Op deze manier draagt het spel bij aan het (1) groeien van het aantal mensen dat de app downloadt, (2) aantal keer dat zij de app openen, momenten waarop zij data kunnen vergaren en (3) het verkopen van meer producten. 

Ook het platform zelf maakt gebruik van veel dark patterns. Zo zie je in de webshop timers die aangeven hoe lang een aanbieding nog geldig is, alles om je over te halen om NU producten te kopen. 

Relatie met Pinduoduo

Pinduoduo is een andere dochteronderneming van PDD Holdings. Deze e-commerce website was tot maart 2023 ook beschikbaar buiten China, maar werd daarna door Google uit de Play Store gehaald omdat er malware in zou hebben gezeten. 

Google noemde de app zelfs een “geïdentificeerde schadelijke app” en drong er bij gebruikers op aan om de app te verwijderen. Pinduoduo was gebaseerd op dezelfde gamificatieprincipes als Temu. 

Overigens is Temu niet beschikbaar in China zelf. De app is zelfs niet beschikbaar in Mandarijn. 

Datastofzuiger 

Als we alle informatie over Temu naast elkaar leggen kunnen we maar één ding concluderen: de app fungeert als een ware ‘datastofzuiger’. Niet alleen in de app zelf is Temu geprogrammeerd om zoveel mogelijk informatie van gebruikers te vergaren, maar het gaat nog een stap verder door ook toegang te zoeken tot data op de telefoons zelf. 

Deze gretigheid naar data zet Temu in een unieke positie van indringendheid, waarbij de privacy van gebruikers onder druk komt te staan. De app kan een ongekend gedetailleerd profiel van zijn gebruikers opstellen. 

De vergelijking met TikTok, een andere dataverzamelende gigant, werpt een scherp licht op de omvang van Temu’s dataverzameling. Het is algemeen bekend dat TikTok al in opspraak is geraakt en zelfs verboden is voor gebruik door rijksambtenaren vanwege zorgen over privacy en nationale veiligheid. Dat Temu nog meer data verzamelt dan TikTok, zet de alarmbellen op luid. 

Temu valt binnenkort onder de Digital Services Act (DSA) 

In April 2024 kwam Temu weer in het nieuws. Dit keer niet vanwege privacyschendingen, maar omdat ze nu zoveel gebruikers hebben binnen de Europese Unie dat ze in de onder de DSA vallen. 

Platforms die meer dan 10% van de 450 miljoen gebruikers in Europa bereiken, worden gezien als ‘very large online platforms’. Voor hen zijn er specifieke regels opgesteld om burgers meer bescherming en keuzes te geven. 

Het eindoordeel: wel of niet shoppen via Temu? 

Hoewel het onduidelijk blijft wat Temu nu echt met de data doet die ze verzamelen, laten wij zowel de app als de webversie links liggen. De producten mogen dan goedkoop zijn, we gebruiken onze persoonlijke data niet graag als betaalmiddel. 

Overigens zijn de VS en Europa niet de enige plekken waar met een schuin oog naar Temu gekeken wordt. Ook in Zuid-Korea is door de overheid een onderzoek gestart naar zowel Temu als AliExpress. 

Zoals een artikel kopt in de Koreaanse krant Korean JoongAng Daily is Temu helaas “Too cheap to fail”. Wanneer je ziet waar de webwinkel zich schuldig aan maakt is het makkelijk om te oordelen, maar vooral mensen met een lager inkomen zullen sneller over de privacy-bezwaren heen stappen.