Lara Hemstede: “We moeten meer kijken naar het maatschappelijk rendement op investeringen”
Lara Hemstede, oprichter van Cyber Proof en Rise App, heeft zelf ervaren hoe het is om slachtoffer te worden van cybercriminaliteit en digitaal geweld. Dit gaf haar de motivatie om een app te ontwikkelen waarmee slachtoffers van digitale dreigingen bewijs kunnen verzamelen en een juridisch dossier kunnen opbouwen. Innovatie en cybersecurity spelen dus een grote rol in haar carrière. Hoe kijkt zij hiernaar? En wat zijn de kansen en uitdagingen? “De bureaucratische overheidsstructuur en het gebrek aan eigenaarschap bij de overheid, kunnen moeilijkheden veroorzaken voor de innovatiekracht van de sector.” Dit en meer lees je in deze blog.
De loopbaan van Lara:
Lara kijkt terug op een reis van ervaringsdeskundige naar social tech innovator. Want Lara belandde niet zonder reden in de wereld van cybersecurity. Jaren geleden werd ze zelf gehackt, gestalkt, bedreigd en afgeperst. Ze deed aangifte bij de Politie. “Met terugwerkende kracht moest ik een dossier opbouwen. Je bent getraumatiseerd, zit nog midden in het geweld en tegelijkertijd moet je bewijs verzamelen. Een haast onmogelijke opgave. Vragen over mijn digitale veiligheid bleven onbeantwoord.”
Tijdens het aangifteproces besefte ze: dit moet en kan anders. Niet voor haarzelf, dat was helaas te laat. Maar wel voor toekomstige slachtoffers. “Ik nam me voor anderen te helpen die in een vergelijkbare situatie zaten.” Na verschillende studies op het gebied van cybersecurity en digitaal onderzoek, en met een recherche vergunning op zak, richtte ze in 2016 haar bedrijf Cyber Proof op. Cyber Proof biedt onder andere lezingen, workshops en andere diensten om het bewustzijn over cybercrime te vergroten. Ze werkt nauw samen met experts uit verschillende disciplines in haar missie om slachtoffers van cybercriminaliteit en digitaal geweld te ondersteunen. Daarnaast is Lara betrokken bij verschillende non-profit initiatieven, waaronder de Stichting Cyberbrein en heeft ze de ontwikkeling van de Rise App geïnitieerd. Deze app is ontworpen om slachtoffers van huiselijk en online geweld, zoals stalking en bedreiging, op een laagdrempelige manier te ondersteunen bij het verzamelen van digitaal bewijs en het opbouwen van een gedegen dossier.
Visie op innovatie in security
Lara wijst erop dat bij bijna alle interpersoonlijke problemen tegenwoordig een digitaal component aanwezig is. “Vroeger moest je iemand fysiek volgen om hun locatie te achterhalen of om iemand te bespieden, maar tegenwoordig kunnen mensen eenvoudig spyware of stalkerware op iemands telefoon installeren.” Wat zorgwekkend is volgens Lara, is dat dergelijke software vaak op laagdrempelige wijze wordt aangeboden, bijvoorbeeld aan ouders om hun kinderen te monitoren. “Helaas worden deze apps ook misbruikt door jaloerse partners en andere kwaadwillenden. Dit onderstreept dat onze digitale kwetsbaarheid vaak onderschat wordt.”
Ze benadrukt ook dat tegenwoordig cybercrime en digitale dreigingen heel eenvoudig zijn geworden. Het is verontrustend hoe makkelijk het is om slachtoffers online lastig te vallen en schade aan te richten. De emotionele, psychologische en financiële impact die cybercriminaliteit heeft op slachtoffers is vaak enorm en kan in het ergste geval het leven compleet ontwrichten. Dit bevestigt volgens Lara het belang van preventie en bewustwording.
Lara pleit dan ook voor een effectievere samenwerking tussen publieke en private partijen om innovaties succesvol te ontwikkelen en implementeren. Ze benadrukt het belang van een centraal coördinatiepunt binnen de overheid om dergelijke initiatieven te faciliteren.
Daarnaast spreekt ze over de dringende behoefte aan meer financiële steun voor preventie, bewustwording en slachtofferhulp. Ze constateert dat ze regelmatig veelbelovende sociale initiatieven op het gebied van cybercriminaliteit en digitaal geweld voor burgers ziet vastlopen. “Als je hier financiering voor beschikbaar stelt, dan neemt je innovatiekracht toe.”
Ze merkt ook op dat er te weinig aandacht wordt besteed aan het maatschappelijke rendement van investeringen. Hoewel er bereidheid is voor verandering, ondervindt Lara in de praktijk vaak obstakels. Ze wijst op de uitdagingen binnen de soms bureaucratische overheidsstructuur en het gebrek aan eigenaarschap bij de overheid, wat moeilijkheden kan veroorzaken bij het tot stand brengen van initiatieven, zoals ook het geval bij de Rise App.
“We moeten kijken naar het maatschappelijk rendement op investeringen. De besparingen door het voorkomen van slachtofferschap, snellere hulpverlening en juridische procedures overtreffen de initiële investering namelijk ruimschoots.”
Praktijkvoorbeeld: Rise App
Lara maakt zich al jaren hard voor de ontwikkeling van een centraal en allesomvattend platform om de toegang tot hulp voor slachtoffers van digitaal geweld en online criminaliteit te vergemakkelijken. Ze legt uit: “Dit platform is bedoeld om mensen te ondersteunen die te maken krijgen met zaken als stalking, bedreiging, wraakporno, afpersing, hacking, spyware, stalkerware, online oplichting, identiteitsfraude of vermoedens van GPS-tracking, afluisterpraktijken en opnames. “Voor deze slachtoffers is het vaak een immense uitdaging om hulp te vinden.”
Het platform heeft tot doel slachtoffers gemakkelijk toegang te bieden tot informatie, expertise en praktische tools, zoals de Rise App. Naast de focus op preventie, is er ook aandacht voor wat te doen als je slachtoffer bent van cybercriminaliteit of digitaal geweld. Lara licht toe: “Het platform zou naast informatie een scala aan dienstverleners moeten aanbieden, zoals telefonische hulplijnen, real time chat ondersteuning, digitaal en forensisch onderzoekers, particuliere onderzoekers, juridische bijstand, hulpverleners, en nog veel meer. Deze holistische benadering maakt concrete hulp, gerechtigheid en innerlijke rust voor slachtoffers toegankelijker. Ook moeten er oplossingen komen voor slachtoffers met beperkte financiële middelen, zodat hulp voor iedereen toegankelijk wordt. “Hier zie ik een rol voor de overheid weggelegd.”
Belangrijk voor innovatie?
“Online criminaliteit brengt complexe en soms verstrekkende gevolgen met zich mee voor slachtoffers. Een allesomvattende aanpak, gesteund door de overheid, is cruciaal om betrouwbare hulp toegankelijk te maken voor iedereen.”
Succesfactor: doorzettingsvermogen
Lara kijkt terug op een reis van ervaringsdeskundige naar social tech innovator. Een bijzonder moment was toen ze ten behoeve van de ontwikkeling van de Rise App, de vereisten, ofwel “requirements,” wist op te halen bij belangrijke samenwerkingspartners, zoals de Politie, het Openbaar Ministerie, Veilig Thuis en de Gemeente Rotterdam. Het feit dat ze, als ervaringsdeskundige, het vertrouwen en de steun kreeg voor haar burgerinitiatief, zowel op regionaal als landelijk niveau, waren een bevestiging van de waarde, belang en het potentieel van haar project.
Maar naast hoogtepunten, kende Lara’s carrière ook zware momenten. Omdat er binnen subsidies vaak weinig ruimte is om oprichters van sociale innovaties te vergoeden, leidde dit boven op de COVID-crisis voor Lara tot ernstige financiële problemen. Deze uitdagingen trokken een zware wissel op haar gezondheid, wat uiteindelijk resulteerde in een periode van bijna een jaar van herstel en reflectie. Inmiddels staat Lara weer regelmatig met hernieuwde energie en een diepere kijk op haar missie voor groepen, waar ze workshops en lezingen verzorgt over digitale veiligheid. Dit keer niet meer als slachtoffer, maar als iemand met de ervaring en deskundigheid om anderen het haar zo bekende leed te besparen.
“De bureaucratische overheidsstructuur en het gebrek aan eigenaarschap bij de overheid, kunnen moeilijkheden veroorzaken voor de innovatiekracht van de sector.”
